باسیلوس سوبتیلیس گونهای از جنس باسیلوس است که معمولاً در محیطهای متنوعی از خاک گرفته تا دستگاه گوارش احشام و انسان یافت میشود.
این باکتری یک ارگانیسم گرم مثبت، میلهای شکل، اسپوردار (Spore) و بیهوازی اختیاری است که رایجترین گونه باسیلوس ایزوله شده از نمونههای محیطی است.
این باکتری به طور گسترده به عنوان مدلی جهت افتراق و مهندسی سلولی در بیوتکنولوژی مورد مطالعه قرار گرفته است. این باکتری به عنوان باسیل یونجه یا باسیل علف نیز شناخته میشود زیرا در یونجه و انواع مختلف علفها وجود دارد.
بیشترین مطالعه در مورد باکتریهای گرم مثبت بر روی باسیلوس سوبتیلیس انجام شده است زیرا به عنوان یک ارگانیسم مدل در مطالعات مربوط به تکثیر و تبدیل کروموزوم باکتریایی مورد استفاده قرار گرفته است. به دلیل مقاومت در برابر سرما، گرما و ضدعفونی کنندههای رایج، حضور این باکتری در همه جا تسهیل شده است.
بیشتر گونههای باسیلوس سوبتیلیس غیر بیماریزا هستند و با عفونت مرتبط نیستند، اما برخی از سویهها با بیماریهای نئوپلاستیک (Neoplastic) مانند پنومونی (Pneumonia) و باکتریمی (Bacteremia) کشنده، سپتیسمی (Septicemia) و عفونت تومورهای زیربغلی نکروزه در سرطان پستان مرتبط هستند. برخی از سویهها نیز در بیماریهای ناشی از غذا و موارد ماستیت (Mastitis) گاوی و سقط جنین گوسفندی نقش دارند.
باسیلوس سوبتیلیس برای اولین بار در سال 1835 توسط Ehernberg ایزوله شد. او این باکتری را Vibrio subtilis نامید، اما بعداً در سال 1872 توسط Cohn مجددا طبقهبندی و نامگذاری شد. نام گونه “subtilis” یک کلمه لاتین است که به معنای “لاغر” است که بیان کننده ساختار میلهای شکل و بلند این باکتری میباشد.
باسیلوس سوبتیلیس یک باکتری صنعتی ضروری در نظر گرفته میشود، زیرا به دلیل ترشح بهتر آنزیمها توسط این باکتری، به طور گسترده در بیوتکنولوژی استفاده میشود. علاوه بر این، در صنایع غذایی به عنوان تقویتکننده طعم، شیرین کننده و در تهیه خوراک دام نیز استفاده میشود. باسیلوس سوبتیلیس بیشتر به دو زیرگونه طبقهبندی میشود: زیر گونه subtilis و زیر گونه spizizeni.