اسيد سالسيليک- كيميا اکسیر

مشخصات محصول:

یک عنصر کلیدی است که احتمالاً در بسیاری از پاک کننده ها و درمان کننده های لک دیده اید، اسید سالیسیلیک (salicylic acid)کیمیا اکسیر نام دارد. این ماده به دلیل خواص ضد باکتریایی و توانایی لایه برداری عمیق پوست برای باز شدن منافذ می تواند برای افرادی که با پوست چرب، جوش یا آکنه سر و کار دارند، مفید باشد. این ماده یک ترکیب طبیعی است و از پوست درخت بید به دست می آید.

اسید سالیسیلیک چیست؟

اسید سالیسیلیک با فرمول شیمیایی C₇H₆O₃ یک ترکیب بتا هیدروکسی اسید است، به این معنی که قسمت هیدروکسی مولکول با دو اتم کربن از قسمت اسیدی جدا می شود. این ترکیب را می توان به طور طبیعی در گیاهان یافت و همچنین در آزمایشگاه ها نیز سنتز کرد. به دلیل خواص ضدباکتریایی که دارد در دارو ها و محصولات مراقبت از پوست حضور دارد. این ماده در دسته داروهای کراتولیتیک قرار دارد. این ماده به لحاظ شیمیایی یک مونو هیدروکسی بنزوئیک اسید است که در آن گروه هیدروکسی در موقعیت اورتو قرار دارد. به عنوان ضد عفونی کننده، ضد قارچ، مهار کننده، متابولیت گیاهی، متابولیت جلبکی و هورمون گیاهی نقش دارد.

خواص فیزیکی و شیمیایی:

این ترکیب پودری سفید رنگ و بدون بو است و نام آیوپاک آن 2- هیدروکسی بنزوئیک اسید می باشد. به لطف اندازه مولکول هایی که دارد توانایی بالایی در نفوذ عمیق در لایه های متعدد پوست دارد. این ویژگی آن را نسبت به مواد دیگر متمایز می کند. چرا که برخلاف اسیدهای آلفا مانند گلیکولیک و اسید لاکتیک، که فقط سطح را می توانندلایه برداری کنند، این ماده لایه برداری را در سطوح عمیق تری انجام می دهد. 

از خواص فیزیکی آن می توان به میزان اشتعال پذیری کم آن اشاره کرد به طوری که نقطه اشتعال آن 157 درجه سانتیگراد است. این ترکیب پایدار است و در تماس با آب واکنش ایجاد نمی کند. در نتیجه واکنش آسیلاسیون ماده معروف آسپرین تولید می شود.

فرمول مولکولی	C7H6O3
cas no	69-72-7
جرم مولکولی	138.12 g/mol
چگالی	1.443 g/ml
نقطه ذوب	158.6ºC
نقطه جوش	200ºC
حلالیت	محلول در اتر، تترا کلرو کربن، بنزن، پروپانول، استون، اتانول، تولوئن

روش تولید:

سدیم سالیسیلات به صورت صنعتی از واکنش نمک سدیم فنول و دی اکسید کربن در فشار و حرارت بالا تولید می شود و این واکنش به واکنش کلبه اشمیت معروف است. 

در ادامه با استفاده از اسید سولفوریک و اسیدی کردن محصول، این ماده تولید می شود؛ فشار لازم برای انجام این واکنش 100 اتمسفر و دمای لازم 115 درجه سانتیگراد است.

منابع طبیعی اسید سالیسیلیک

کلم بروکلی، گل کلم، خیار، قارچ، تربچه، اسفناج، کدو سبز بادمجان و فلفل نیز حاوی سالیسیلات همگی حاوی مقادیر زیادی سالیسیلات هستند. گوجه فرنگی سرشار از سالیسیلات است.

واکنش های اسید سالیسیلیک:

در ادامه برخی از واکنش های این اسید را بررسی خواهیم کرد:

در اثر حرارت، این ترکیب تجزیه شده و به فنیل سالیسیلات تبدیل می شود، اگر میزان حرارت خیلی بالا باشد محصول زانتون تولید می شود.

2HOC₆H₄CO₂H → C₆H₅O₂C₆H₄OH + CO₂ + H₂O

باز مزدوج این ترکیب یک عامل کی لیت دهنده بخصوص با فلز آهن (lll) است.

تخریب حرارتی آهسته این ماده به تولید فنول و دی اکسید کربن در دمای 200- 230 درجه سانتیگراد می انجامد. واکنش آن به صورت زیر است:

C₆H₄OH(CO₂H) → C₆H₅OH + CO₂

از واکنش این ماده و استیک انیدرید آسپرین تولید می شود و محصول جانبی این واکنش استیک اسید (خرید اسید استیک) است.

C₆H₄OH(CO₂H) + CH₃COOCOCH₃ → CH₃COOH + C₆H₄OOCH₃(CO₂H)

مکانیسم عمل سالیسیلیک اسید:

این ماده به سطح پوست نفوذ می کند و عاملی که سلول ها را کنار یکدیگر نگه می دارد را حل می کند. این باعث از بین رفتن سلول های مرده پوست می شود که منافذ را مسدود می کند. بنابراین ظاهر جوش های سرسیاه را کاهش داده و از بروز جوش جلوگیری می کند. همچنین محلول در چربی است و می تواند در محیط چرب عمل کند، بنابراین در کاهش چربی پوست بسیار موثر است. علاوه بر این، این ماده ضد باکتری و ضد التهاب است، بنابراین به آرام شدن قرمزی و تورم لکه های موجود و همچنین جلوگیری از ایجاد لکه های جدید کمک می کند.

کاربردهای اسید سالیسیلیک:

این ترکیب کاربردهای بسیاری، به ویژه در محصولات مراقبت از پوست دارد که در ادامه آن را بررسی می کنیم.

• کشاورزی:

این ترکیب پاسخ گیاه را به تحمل و مقاومت در برابر بیماری های مختلف موثر بر گیاهان افزایش می دهد؛ در واقع این ماده یک هورمون گیاهی کلیدی تنظیم کننده ایمنی گیاه است.

لازم به ذکر است که این ترکیب را می توان به طور طبیعی در بسیاری از گیاهان مانند انواع کلم، قارچ، بادمجان و غیره نیز یافت.

• شامپو

اسید سالیسیلیک در شامپو با شکستن سلول های مرده پوست به درمان بیماری هایی پوست سر مانند درماتیت سبورئیک و غیره تأثیر می گذارد. 

• محصولات مراقبت پوست 

این ماده روی پوست با کمک به ریختن سلول های مرده از لایه بالایی و کاهش قرمزی و تورم باعث کاهش تعداد جوش های ایجاد شده و تسریع بهبود می شود. سالیسیلیک اسید برای پوست های چرب به دلیل توانایی در تمیز کردن عمیق چربی اضافی از منافذ و کاهش تولید چربی بسیار مناسب است. از آنجایی که این ماده منافذ را تمیز و بسته نگه می دارد، از ایجاد جوش های سرسفید و سر سیاه جلوگیری می کند. این ترکیب برای درمان درماتیت، پینه، میخچه، زگیل، پسوریازیس، آکنه، شوره سر و ایکتیوز نیز استفاده می شود. 

سالیسیلیک اسید برای جوش:

این اسید در دسته ی داروهای سالیسیلات قرار می گیرد و زمانی که روی پوست اعمال می شود به پوست کمک می کند تا سلول های مرده از سطح پوست حذف شود و به کاهش قرمزی کمک می کند.

اسید سالیسیلیک برای لک صورت:

این ماده با حذف لایه های بالایی پوست به کاهش قرمزی و حتی لک های قهوه ای پوست کمک می کند.

اسید سالیسیلیک برای منافذ باز پوست:

بر طبقت تحقیقات این محصول می تواند منافذ را باز کند. برخی از پاک کننده های حاوی این ماده به اندازه کافی ملایم هستند که برای مصرف روزانه مناسب باشند.

اسید سالیسیلیک برای میخچه و زگیل:

این دارو که به صورت قطره یا چسب وجود دارد با اثر خورندگی ذاتی، به حذف تدریجی میخچه و زگیل کمک می کند.

تمام مطالب گفته شده در بخش محصولات مراقبت پوستی، صرفا جهت آموزش و اطلاع رسانی است. توصیه می شود پیش از مصرف این ماده با پزشک متخصص مشورت نمایید. 

• دارویی

در تولید داروهای 4- آمینو سالیسیلیک، سندولیپرید و لندتیمید استفاده می شود. همچنین به عنوان ماده اولیه در تولید داروی آسپرین که یک داروی ضد التهاب هست، کاربرد دارد. بیسموت ساب سالیسیلات نمک سالیسیلیک اسید است که در تسکین دهنده ها و داروهای ضد التهابی به کار می رود.

پماد سالیسیلیک اسید

از متیل سالیسیلات به عنوان پماد در تسکین درد مفاصل و ماهیچه ها و همچنین از سالیسیلات کولین به صورت موضعی برای تسکین درد زخم های دهان استفاده می شود. متیل سالیسیلات از این ماده و منتول تهیه می شود.“این متن صرفا جهت آموزش و اطلاع رسانی است.”

• نگهدارنده غذایی

به عنوان نگهدارنده مواد غذایی، آنتی باکتری و ضد قارچ در صنایع غذایی استفاده می شود.

• کاربرد آزمایشگاهی

سالیسیلات سدیم یک فسفرسانس مفید در محدوده طیفی ماوراء بنفش خلاء است و دارای بازده کوانتومی تقریبی بین طول موج 10 تا 100 نانومتر است. در نور آبی با طول موج 420 نانومتر نیز این ترکیب خاصیت فلوئورسانس دارد. از این خاصیت می توان به منظور شناسایی ترکیبات استفاده کرد.

مزایا و معایب:

مزایا	معایب
کاربرد در داروها و محصولات آرایشی	آسیب به قرنیه
ضد قارچ و ضد باکتری	تحریک و سوختگی پوست
اشتعال پذیری کم	تحریک دستگاه تنفسی
ماده ای پایدار	مضر برای دستگاه گوارشی

بازار خرید و فروش جهانی:

بازار جهانی این ماده در سال 2023 تقریبا 185 هزار تن بوده و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2034 رشد 7.35 درصدی داشته باشد. این محصول کاربردهای متعددی در صنایع مختلف دارد. برای مثال در محصولات مراقبت از پوست، به دلیل خاصیت لایه برداری به حذف سلول‌های مرده و باز کردن منافذ کمک می‌کند. همچنین در درمان آکنه، جوش‌های سرسیاه و سایر لکه‌های پوستی موثر است. در داروسازی به دلیل خواص ضد درد و ضدالتهابی که دارد در بیشتر کرم‌ها، پمادهای ضد درد موضعی برای دردهای عضلانی و درد مفاصل استفاده می‌شود. علاوه بر این در کشاورزی به عنوان تنظیم‌کننده هورمون گیاهی و جزئی از علف کش‌ها استفاده می‌شود.

افزایش مصرف این ماده در محصولات دارویی و مراقبت از پوست، باعث رشد بازار آن شده است. به طور کلی ظهور اختلالات پوستی مختلف، مسائل مربوط به مو و غیره به گسترش بازار آن کمک کرده است. این ترکیب به دلیل خواص ضدباکتریایی و ضد التهابی در فرمولاسیون‌های دارویی، محصولات مراقبت شخصی و لوازم آرایشی استفاده می‌شود. کشورهایی مانند کانادا و ایالات متحده به چندین دلیل بر بازار این ماده تسلط داشته است. این کشورها به دلیل صنایع دارویی و مراقبت های بهداشتی تثبیت شده، تقاضای قابل توجهی برای این ماده دارند. پیش بینی می‌شود مناطق آسیا و اقیانوسیه رشد بالایی در تقاضا برای این ماده در سطح جهان داشته است. عمدتا به این دلیل که جمعیت زیاد و رو به رشد مناطق، به ویژه در کشورهایی مانند چین و هند که تقاضای قابل توجهی برای محصولات مراقبت از پوستی و دارویی دارند، به گسترش بازار این ماده کمک می کنند.

Msds و نکات ایمنی:

این ترکیب نیز همانند دیگر مواد شیمیایی در کنار فواید و کاربردهایش، دارای مضراتی نیز هست. برخورد این ماده با چشم، باعث سوزش شدید چشم می شود. ممکن است منجر به آسیب قرنیه شود. همچنین تماس با پوست باعث تحریک و سوختگی های احتمالی می شود، به خصوص اگر پوست خیس یا مرطوب باشد. اگر جذب شود، ممکن است علائمی مشابه علائم مصرف ایجاد کند. ممکن است باعث بثورات پوستی و جوش شود. بلعیدن این ماده موحب تحریک دستگاه گوارش و علائم دیگری مانند تهوع، استفراغ و اسهال می شود. همچنین تنفس این ماده موجب تحریک غشای دستگاه تنفسی می شود. لذا پیش از کار با این ماده شیمیایی، برگه اطلاعات ایمنی مربوط به آن را مطالعه نمایید.

• پیش از کار از تجهیزات ایمنی مانند دستکش، محافظ صورت و چشم ها استفاده نمایید.
• تماس این ماده با پوست باعث تحریک آن می شود. پس از تماس با پوست، آن ناحیه را با آب و صابون بشویید.
• در صورت برخورد با چشم، آسیب جدی به آنها وارد می کند. پس از تماس، چشم آسیب دیده را با آب فراوان برای 15 دقیقه بشویید و از لنز تماسی استفاده ننمایید.
• پس از استنشاق از محیط کار خارج شده و هوای تازه استشمام کنید.
• بلع این ماده مضر است؛ پس از آن چیزی در دهان فرو نکنید و با آب دهان را بشویید.
• برای خاموش کردن آتش ناشی از آن از اسپری آب، کربن دی اکسید و مواد شیمیایی خشک استفاده نمایید.

با رعایت نکات ایمنی، خطرات ناشی از کار با این ماده شیمیایی را کنترل نمایید.

جمع بندی:

اسید سالیسیلیک (salicylic acid) با فرمول شیمیایی C₇H₆O₃ یک بتا هیدروکسی اسید است. به صورت پودر سفید رنگ و بدون بو است و در بسیاری از محصولات مراقبت شخصی و دارویی حضور دارد. از این ماده برای درمان لک صورت، میخچه و زگیل استفاده می کنند. این ترکیب یک مولکول طبیعی است که در بسیاری از گیاهان از جمله پوست درخت بید، بادمجان، گوجه فرنگی و غیره وجود دارد. برای خرید اسید سالیسیلیک با کیفیت عالی و قیمت مناسب به سایت رستار نیک آزما سپنتا مراجعه نمایید.